Παρασκευή, Αυγούστου 17, 2007

Η καλόγρια η μικρή - Αρλέτα Romancero Gitano



Η καλόγρια η μικρή

Στίχοι Federico Garcia Lorca
Μετάφραση: Οδυσσέας Ελύτης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Βουνά και σύγνεφα μακριά
σ όλα α γύρω σιγαλιά
τα λιόφυτα γαληνεμένα
και τα σπιτάκια ασβεστωμένα

σ ένα αχερόχρωμο πανί
κεντάει η καλόγρια η μικρή
αχου τι όμορφα κεντάει
το χεράκι της πως πάει

Βάνει πουλιά βάνει δεντρά
βάνει και τα άστρα τα χρυσά
βάνει στις τέσσερις τις κόγχες
τέσσερις αγριομολόχες

Σ ένα αχερόχρωμο πανί
κεντάει η καλόγρια η μικρή
μα κάπου- κάπου αναστενάζει
και κάτι με το νου της βάζει


Λίγο το χέρι σταματά
μες τον αέρα και κοιτά
στα μάτια της π’ ανοιγοκλειούν
δυο καβαλάρηδες περνούν

Κι’ ύστερα πάλι στο πανί
ξεσπάει η καλόγρια η μικρή
τι ποτάμια τι χορτάρια
τι ‘λιοτρόπια τι φεγγάρια

πλάσματα της αρεσιάς της
της ονειροφαντασιάς της



Ο Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα έγραψε το 1928 τη συλλογή αυτή από τσιγγάνικες μπαλάντες σε ύφος της «romance» και χειρίζεται ένα θέμα της γενέθλιας γης του. Εφτά από αυτά τα ποιήματα αυτά απόδωσε στα ελληνικά το 1967 ο Οδυσσέας Ελύτης κρατώντας τα ουσιώδη στοιχεία τους και βάζοντας ομοιοκαταληξίες ώστε να γίνουν τραγούδια. Για τα τραγούδια αυτά, ο κατάλληλος συνθέτης ήταν ασφαλώς ο Μίκης Θεοδωράκης.
Έτσι έγιναν τα τραγούδια αυτά που ο Μίκης προόριζε για την Αρλέτα. Τον Μάρτη του 1967 άρχισαν οι πρόβες με την Αρλέτα κι όλα ήταν έτοιμα για να αρχίσουν οι ηχογραφήσεις τον Απρίλη.

Η 21η Απριλίου όμως πρόλαβε και η δικτατορία απαγόρεψε την μουσική του Θεοδωράκη και τον Θεοδωράκη τον ίδιο –και πολλά άλλα ποιήματα.
Οι ηχογραφήσεις αυτών των τραγουδιών δεν έγιναν τότε, αλλά η Αρλέτα συνέχισε να τα τραγουδά σ’ όλη την διάρκεια της δικτατορίας τόσο στην Ελλάδα –όπου μπορούσε- αλλά και στο εξωτερικό.

Το 1978 μόνο, η Αρλέτα, που συνοδεύει η ίδια τα τραγούδια στην κιθάρα της μαζί με τον κιθαρίστα Βασίλη Ρακόπουλο που σε διάφορα σημεία αυτοσχεδιάζει, αποφάσισε να ηχογραφήσει σε όλη την αρχική τους γνησιότητα αυτά τα τραγούδια από το Romancero Gitano.
Και για να συμπληρωθεί ο δίσκος, ηχογράφησε και τέσσερα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη που αγαπούσε.
Την επιμέλεια της παραγωγής είχε ο Γιώργος Μακράκης και την ηχογράφηση έκανε ο Γιάννης Τριφυλλής.

Τις πληροφορίες αυτές τις πήρα από το εσώφυλλο του δίσκου Romancero Gitano στο οποίο η ίδια η Αρλέτα έχει κάνει ένα υπέροχο σκίτσο του Αντώνιο Τόρρες Χερέντια: περήφανος ωραίος αρρενωπός μα τόσο τρυφερός, καβάλλα σ ένα άλογο, με… «τα κατσαρά του γυαλιστά να πέφτουν στα μάτια του μπροστά»…

Είναι ο δίσκος της Αρλέτας που άκουσα νομίζω περισσότερο, δηλαδή, άπειρες φορές. Και σε βινύλιο και σε CD. Ένας δίσκος σπάνιος και πολύτιμος όπου η συνάντηση της μουσικής του Μίκη με τον Οδυσσέα Ελύτη, ποιητή λεξοπλάστη που έγραψε κυριολεκτικά ποίημα στο ποίημα πάνω του Λόρκα, βρήκε την απόλυτη έκφραση της στην ερμηνεία της Αρλέτας.
Όσοι δεν έτυχε να ακούσετε αυτό τον δίσκο, μην χάσετε αυτή τη μοναδική εμπειρία τρέξτε να τον βρείτε, υπάρχει και σε CD. Όσοι τον ξέρετε ξανακούστε τον! Κάθε ακρόαση όλο και αποκαλύπτει κάτι καινούργιο.


Σήμερα μαζί θέλω ν ακούσουμε την "μικρή καλόγρια, την τσιγκάνα" ένας πίνακας κεντημένος από λέξεις και νότες που η μικρή καλόγρια στολίζει με "πλάσματα της αρεσιάς της της ονειροφαντασιάς της" και η Αρλέτα τα τοποθετεί με χάρη...

8 σχόλια:

habilis είπε...

Mικης - Lorca - Αρλετα -Ελυτης.Υπεροχη συνευρεση .[Θα σου πω ενα μυστικο μου ,καποια τραγουδια που με γοητευουν καποια στιγμη θα καταντισουν καμενα τραγουδια.Απο τις πολλες φορες που τα ακουω καποια στιγμη τα βαζω στα αζητητα σαν ερωτας που περασε ,πεφτω πανω τους με βουλιμια και τα κανω στιμενες λεμονοκουπες .Ελα ομως που υπαρχουν τραγουδια που δεν καιγονται με τιποτα και επανερχονται δυνατοτερα ].

μαριάννα είπε...

Είναι η δεύτερη φορά που το βλέπω σε μπλογκ μέσα σε λίγες ώρες και συγκινούμαι. Υπέροχο! Έχω και ιδιαίτερο λόγο να αγαπώ αυτό το τραγούδι. Μου το έμαθε ένας υπέροχος άντρας στα 19 μου... Πόσες αναμνήσεις....
Σε φιλώ...

Cle Petridou είπε...

@O!habilis, Ο έρωτας των τραγουδιών είναι ίσως ο πιο δυνατός, τελικά. Έτσι ακριβώς όπως το γράφεις και χαίρομαι όταν συναντώ… ομοιοπαθείς που μπορούν να με καταλάβουν!
Ε! Όπως και με τους μικρούς ή μεγάλους έρωτες, υπάρχουν κάποια απ αυτά που τα φυλάμε στην κοσμηματοθήκη της καρδιάς και το άκουσμά τους μας δίνει πάντα, κάτι από την ένταση της πρώτης φοράς.
Καλή σου μέρα και σ ευχαριστώ γι αυτά που γράφεις

Cle Petridou είπε...

Ανώνυμη φίλη Γεια σου και σένα.
J etais vraiment tres contente de trouver ton message et de constater que les chansons que j aime font plaisir a d autres aussi et specialement des amis francais!
je suis passée 7 ans a Paris et l amour et la nostalgie sont toujours presents…

Oui, j ai essayer de traduire cette formidable chanson de Barbara et j espere que je n etais pas trop loin du sens. Je n ai pas fait des etudes de langue, et mon francais et peu a peu devenu aussi hesitant mais avec plaisir je fairais de mon mieux pour la chanson d Arleta. "Laisse les secrets caches"!

Je t envoie un mail
Salut
a bientot
Clelia

Cle Petridou είπε...

@Γητεύτρα μου καλή, χαίρομαι που ξύπνησε και σε σένα όμορφες αναμνήσεις αυτό το υπέροχο τραγούδι! Έτσι είναι με αυτά τα ξεχωριστά τραγούδια, το άκουσμα τους αγγίζει πάντα κάτι κρυμμένο στη ψυχή μας…
Έχουμε και μια νέα φίλη του Blog από την Γαλλία, που της αρέσει πολύ η Αρλέτα!

Όμορφα τελειώνουν οι διακοπές και χαίρομαι τόσο που σας ξαναβρίσκω όλους!

NinaC είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
o είπε...

"θησαυρός" η συνεύρεση αυτή.

κι' εσύ.

που μας την χάρισες.

Cle Petridou είπε...

@en vain encre σ ευχαριστώ πολύ.
Με συγκινείς. Το Romancero Gitano είναι νομίζω ο πιο όμορφος δισκος ever, για μένα.