Τρίτη, Φεβρουαρίου 19, 2008

Αρλετα: «Τα σημερινά τραγούδια δεν έχουν αίμα»

«Τα σημερινά τραγούδια δεν έχουν αίμα» 

Η Αρλέτα μιλάει για ζωή, τέχνη, μουσική και εξηγεί γιατί απέχει από τη δισκογραφία δώδεκα χρόνια

  Συνέντευξη στη Γιουλη Επτακοιλη

 Μετράει 40 χρόνια στο τραγούδι, σε μια πορεία σαν διαρκές κρυφτό. Χωρίς φωνές, χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς πολλές πολλές εμφανίσεις. «Δεν νιώθω επαγγελματίας-καλλιτέχνης» εξομολογείται. Πράγματι, αν την παρατηρήσει κανείς στις ζωντανές της εμφανίσεις θα συμφωνήσει. Μοιάζει ξένη στη σκηνή. Οταν αφήνει την κιθάρα της και σηκώνεται όρθια να τραγουδήσει έχει συχνά τα χέρια της στις τσέπες, το βλέμμα χαμηλωμένο. Οχι, όμως, γιατί δεν κατέχει την... τέχνη της σκηνικής παρουσίας, αλλά γιατί πέρα από την ουσία της μουσικής, του τραγουδιού, της αληθινής επικοινωνίας με το κοινό, η Αρλέτα δεν επιδιώκει κάτι άλλο. Ετσι, λιτά και απέριττα κατάφερνε πάντοτε να χαράσσει με τα τραγούδια της. Τραγούδια προσωπικά, αφηγηματικά, αληθινά, γήινα και ονειροπόλα. Μάλλον έτσι λιτή πρέπει να είναι και η ζωή της. Λίγοι φίλοι, ο Σεβάχ -ο εγωιστής σκύλος της- ένα απλό σπίτι στην Κυψέλη, πολλά βιβλία, πολλές αναμνήσεις, πολλές σκέψεις. Με αφορμή τις εμφανίσεις της στη μουσική σκηνή Χαμάμ, μας χάρισε λίγο από τον χρόνο της, μας δέχθηκε στο σπίτι της και μας άφησε να γνωρίσουμε, έστω λίγο, μια διανοούμενη της μουσικής, έναν άνθρωπο με λεπτό χιούμορ, μεγάλη ευαισθησία και ανιδιοτελή αγάπη γι' αυτό που λέγεται τέχνη.

- Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για το live που παρουσιάζετε;

- Είναι ένα live που έχει «φορμαριστεί» πάνω στους ακροατές για πολλά χρόνια παίζοντας με λίγους μουσικούς, έναν ή δύο. Ως προς την επιλογή των τραγουδιών είμαι υπέρ της μίξης, αρκεί να είναι σωστή. Και για να είναι σωστή πρέπει να είναι καλοί οι μουσικοί. Από κει και πέρα υπάρχει το πρόβλημα ενός πολύ μεγάλου ρεπερτορίου που μέχρι ένα σημείο μόνο μπορώ να ανακατέψω. Πάντως, είναι ένα πρόγραμμα με δομή, που λέει μια ιστορία.

- Του έχετε δώσει τον τίλο «Κάθε αύριο και καλύτερα». Το πιστεύετε πράγματι αυτό;

- Εχω βαρεθεί αυτήν την γκρίνια και την κινδυνολογία. Ακούω ότι ήρθε το τέλος του κόσμου ακόμη και από ανθρώπους που υποτίθεται ότι είναι σοβαροί. Προτιμώ το κάθε αύριο και καλύτερα από το κάθε πέρυσι και καλύτερα, εκτός και αν κανείς το εννοεί ηλικιακά. Οταν μεγαλώνει κάποιος έχει γενικώς την τάση από τη μια να ζηλεύει τους νεότερους και από την άλλη να προσπαθεί να φαίνεται νεότερος. Με αποτέλεσμα να σπάει τα μούτρα του. Εγώ δέχομαι τη ζωή όπως έρχεται.

- Αντίδραση λοιπόν...

- Πάντα ήμουν αντιδραστικός άνθρωπος. Οταν όλοι φέρνουν την καταστροφή εγώ λέω ότι όλα θα πάνε καλύτερα. Δεν μου αρέσει η απαισιοδοξία, όπως δεν μου αρέσει και η αισιοδοξία. Και τα δύο είναι ψευδεπίγραφα και φάλτσα. Η ζωή είναι ένας συνδυασμός. Είναι περίπλοκη και όποιος δεν μπορεί να δεχθεί την περιπλοκή της καταλήγει να ζει σε μια φετούλα ζωής.

- Σ' εσάς υπερισχύει η αισιοδοξία ή η απαισιοδοξία;

- Εχω υπάρξει κατά καιρούς όχι απλώς απαισιόδοξη, θανατηφόρα. Τελικά όμως δεν νομίζω ότι είμαι, γιατί αν ήμουν δεν θα τραγουδούσα επί 40 χρόνια. Το να τραγουδάς είναι αισιοδοξία. Είναι το μεγαλύτερο δώρο που μου δόθηκε μαζί με την ευκαιρία να τραγουδήσω για τον κόσμο. Ισως αν δεν τραγουδούσα να μη ζούσα αυτήν τη στιγμή.

- Από τον τελευταίο σας δίσκο «Εμπορος Ονείρων» έχουν περάσει δώδεκα χρόνια. Δεν νιώθετε την ανάγκη να δισκογραφήσετε ξανά;

- Νιώθω την ανάγκη να ετοιμάσω μια δουλειά και μου λείπει, αλλά ψάχνω τους κατάλληλους όρους και τον τρόπο που να μη με «σκοτώσουν». Εχω μεγαλώσει πολύ για να ανέχομαι όλη την ηλιθιότητα που υπάρχει στον χώρο. Δεν μπορώ να έχω καμία σχέση με αυτούς που το μόνο που έχουν καταφέρει είναι να γίνουν κάποιοι πατώντας πάνω σε ανθρώπους που δεν τους εκτίμησαν ούτε ποτέ τους αγάπησαν.

- Πώς σας φαίνεται το γεγονός ότι σχεδόν συνομίληκοί σας καλλιτέχνες με εξίσου πολλά χρόνια στο τραγούδι συνεχίζουν, θα έλεγε κανείς, αχόρταγα και να δισκογραφούν αλλά και να εμφανίζονται στη σκηνή;

 - Κατ' αρχάς, όλοι οι συνομίληκοί μου καλλιτέχνες είναι τουλάχιστον τριάντα χρόνια νεότεροι από μένα. Κατά δεύτερον, πιστεύω πως αχόρταγος είναι αυτός που κατά βάθος γνωρίζει ότι είναι υπερτιμημένος. Εστω και υποσυνείδητα. Ο χορτασμένος ξέρει τι είναι. Κιθαρίστας, γλύπτης, ζωγράφος, τραγουδιστής... Εχει όχι αυτοπεποίθηση, γιατί στην τέχνη δεν υπάρχει αυτοπεποίθηση, αλλά τη γνώση του τι είναι. Ο άνθρωπος αυτός μπορεί να είναι φιλόδοξος, να θέλει να εξελιχθεί, αλλά δεν είναι αχόρταγος. Η σχέση του με την τέχνη του είναι στον χωρόχρονο, δεν είναι στο μήπως δεν φανούμε ή δεν βγάλουμε εκατομμύρια φέτος. Δεν είμαι επαγγελματίας

- Εχετε δηλώσει παλαιότερα ότι δεν είστε επαγγελματίας.

- Είμαι επαγγελματίας με την έννοια ότι έχω ζήσει από αυτό. Δεν είμαι ούτε εισοδηματίας ούτε πλούσια. Είχα όμως πολύ καλούς δασκάλους που δεν μπορούσα να προδώσω, και αυτό μου άφησε μερικές κακές συνήθειες. Μία από αυτές είναι ότι θεωρώ πως η μεγαλύτερη τέχνη είναι η ίδια η ζωή και το μεγαλύτερο καλλιτέχνημα είναι ο εαυτός μας. Αυτή είναι η διαφορά με τον καλλιτέχνη - επαγγελματία ο οποίος ασχολείται μόνο με τη δουλειά του και καθόλου με τον εαυτό του. Θεωρεί ότι μπορεί να είναι το χειρότερο τέρας του κόσμου και έχει ως άλλοθι το «εγώ είμαι καλλιτέχνης».

 - Τι είναι καλλιτέχνης για σας;

- Μεγάλη συζήτηση... Διστάζω να χρησιμοποιήσω τη λέξη καλλιτέχνης. Για μένα είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό, ενώ για τους περισσότερους είναι ένα πρόσωπο ύποπτο και κατάπτυστο. Να σας πω μόνο ότι ο πραγματικός καλλιτέχνης σέβεται αυτό που το δόθηκε και γνωρίζει ότι δεν είναι ιδιοκτησία του, είναι ένας απλός φορέας.

 - Παρακολουθείτε τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή;

 - Παρακολουθώ πολλή τηλεόραση, ακόμη και όλα αυτά τα πανηγύρια, τη Γιουροβίζιον κ.ά. Και τα παρακολουθώ για να είμαι ενημερωμένη, όχι γιατί μου αρέσουν. Σε όλη μου τη ζωή, άλλωστε, παρακολουθούσα αυτά που δεν μου άρεσαν για να μπορώ, αν χρειαστεί κάποια στιγμή, να τα αντιμετωπίσω. Η τηλεόραση σαν είδος μου αρέσει πολύ, αλλά έχει αυτοκαταργηθεί. Είναι πολύ ρηχό το επίπεδο. Δεν φταίει ο κόσμος.

- Ρίχνετε ευθύνες στο κοινό γι' αυτό;

- Δεν φταίει ο κόσμος. Η τηλεόραση είναι το ισχυρότερο μέσο που έχει εφευρεθεί από κτήσεως κόσμου. Είναι σαν να πεις ότι θα σε πυροβολήσουν και δεν θα σε τρυπήσει η σφαίρα. Ο κόσμος θα είχε ευθύνη αν είχε στα χέρια του τον τρόπο να πυροβολάει κατευθείαν όλους αυτούς στην τηλεόραση που λένε βλακείες, ασχετοσύνες και εγκληματικά πράγματα. Δεν μπορεί, όμως. Είναι μονομερής αυτή η σχέση. Αλλα ας μην κρυβόμαστε, δεν φταίει η τηλεόραση. Αυτό που βλέπω κάθε μέρα να καταρρέει είναι η ουσιαστική παιδεία. Και, φυσικά, δεν εννοώ ούτε τα πανεπιστήμια ούτε τα πτυχία όταν μιλάω για παιδεία. Η Ελλάδα ήταν πάντα μια μικρή και φτωχή χώρα, αλλά ταυτόχρονα ένας λαός βαθύτατα καλλιεργημένος. Υπήρχε αυτό που εγώ ονομάζω εθιμικό δίκαιο. Ο άνθρωπος κουβαλούσε τα προγονικά του. Οταν αυτό κάποια στιγμή σταμάτησε έπρεπε να υπάρξει παιδεία. Εφυγε όμως το ένα και, δυστυχώς, δεν ήρθε το άλλο..
Ξέρετε, χαίρομαι που γεννήθηκα σ' αυτόν τον τόπο και τον αγαπάω, όχι όμως τους ανθρώπους που τον κατοικούν. Συμπεριφέρονται εγκληματικά. Οι Ελληνες γίναμε έτσι γιατί είμαστε ένας εξαιρετικά ευαίσθητος λαός και έχουμε πληρώσει πολλές φορές αυτήν την ευαισθησία μας. Οπότε αποφασίσαμε να κάνουμε τα παιδιά μας γαϊδούρια.

 - Συμφωνείτε με όσους υποστηρίζουν ότι ζούμε σε μια αναβράζουσα εποχή και κάτι θα αλλάξει;

 - Εζησα όλη μου τη ζωή στα Εξάρχεια. Γεννήθηκα στο Μεταξουργείο και μικρούλα πήγα στα Εξάρχεια, μέχρι πριν από λίγα χρόνια που μετακόμισα στην Κυψέλη. Στα Εξάρχεια παρατηρείς όλη την πορεία της Αθήνας και όλη την πορεία της Ελλάδας χωρίς ούτε να διαβάσεις εφημερίδα ούτε να ανοίξεις τηλεόραση. Αρκεί να κάνεις μια βόλτα και να έχεις τα μάτια σου και την καρδιά σου ανοιχτά. Από τη μεταπολίτευση, λοιπόν, λέμε ότι κάτι αλλάζει και πάντα βλέπω ότι υπάρχει και πιο κάτω απ' αυτό που είμαστε. Αν μου ταιριάζει μια ρήση στην εποχή μας είναι αυτό που είπε ο Αϊνστάιν: «Δύο πράγματα θεωρώ άπειρα. Το σύμπαν και την ανθρώπινη βλακεία. Και για το σύμπαν δεν είμαι σίγουρος». Σπαταλιούνται οι νέοι

- Kαι οι νέοι... Δεν αποτελούν ελπίδα;

 - Οι νέοι με θυμώνουν με τον τρόπο που σπαταλιούνται. Που χαραμίζονται. Και, προσέξτε, δεν μιλώ για ξόδεμα αλλά για σπατάλη. Τώρα, αν θέλετε να μιλήσουμε για νέους μουσικούς, υπάρχουν αρκετοί με πολύ ταλέντο, αλλά είναι υποχρεωμένοι να ζουν και να λειτουργούν στην κοινωνία του θεάματος.

- Εχετε ξεχωρίσει κάτι το τελευταίο διάστημα, ένα τραγούδι ή ένα δίσκο που να σας έκανε πολύ καλή εντύπωση;

- Ακούω πολλά τραγούδια, που ναι μεν έχουν εικόνες, αλλά δεν έχουν αίμα και κόκαλα. Το τελευταίο τραγούδι που άκουσα και πραγματικά με συγκίνησε ήταν το «Αυτή η νύχτα μένει» του Σταμάτη Κραουνάκη.

 - Οταν ακούτε τα δικά σας τραγούδια τι νιώθετε;

 - Υπάρχουν δουλειές που τις αγαπώ περισσότερο και άλλες λιγότερο. Από όλες όμως δεν υπάρχει καμμία που να είπα ότι δεν έπρεπε να την κάνω. Είναι μεγάλη ευλογία να ακούς παλαιότερα τραγούδια σου και να μη σιχαίνεσαι τον εαυτό σου.

- Να κλείσουμε με ένα δίλημμα. Ζωγραφική ή τραγούδι; (Η Αρλέτα είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.)

- Δεν μπορώ να διαλέξω. Δεν σταμάτησα ποτέ να σχεδιάζω ή να ζωγραφίζω, αλλά περισσότερο με τρόμαζε το να ακολουθήσω επαγγελματικά τη ζωγραφική απ' ό,τι το τραγούδι που μου φαινόταν πιο βατό. Δεν μετάνιωσα, όμως, που δεν μπόρεσα να γίνω επαγγελματίας ούτε στο ένα ούτε στο άλλο! Η ποίηση μπήκε στο τραγούδι με το Νέο Κύμα

- Σας ενοχλεί που ακόμη και σήμερα κάποιοι άνθρωποι σας έχουν συνδέσει με κάτι πολύ συγκεκριμένο;

- Γενικώς μου έχουν βάλει πολλές ταμπέλες. Εσείς αναφέρεστε στο Νέο Κύμα με το οποίο με έχουν ταυτίσει. Προσπάθησα με ήπιο τρόπο να βγάλω από πάνω μου τις ταμπέλες αλλά μάλλον δεν το κατάφερα. Σχετικά με το Νέο Κύμα πιστεύω ότι είναι μία από τις πιο συκοφαντημένες περιόδους του ελληνικού τραγουδιού. Ο ρόλος του είναι εξαιρετικά σημαντικός και πολύ διαφορετικός απ' ό,τι νομίζουν. Ηταν η πρώτη φορά στην Ελλάδα που έγινε κάτι που ήταν προσωποπαγές. Ηταν η επιθυμία και η δημιουργία μιας ομάδας ανθρώπων και συγκεκριμένα του Αλέκου Πατσιφά και του Κυριάκου Μαραβέλια, και δεν πιστεύω να ξαναγίνει λόγω των συγκυριών και των προσωπικοτήτων των ανθρώπων που είχαν εμπλακεί. Ο Πατσιφάς είχε στην παρέα του τον Δοξιάδη, τον Μόραλη, τον Τσαρούχη, τον Γκάτσο, τον Ελύτη... Τότε, η ποίηση μπήκε για πρώτη φορά στο ελληνικό τραγούδι. Οχι μόνο η ελληνική ποίηση αλλά και η ποίηση κατ' απόδοσιν όπως ήταν ο Λόρκα. Αυτά δεν είχαν ξαναγίνει. Το Νέο Κύμα ήταν, πιστεύω, η μοναδική καλλιτεχνική επανάσταση της σύγχρονης Ελλάδας. Εφερε αλλαγές στην ενορχήστρωση, τον τρόπο μελοποίησης, τον στίχο. Κι αυτό που νομίζω δεν αναφέρει κανένας είναι ότι αν δεν είχε υπάρξει το Νέο Κύμα δεν θα υπήρχε το μοντέρνο λαϊκό τραγούδι. [ Aρχή σελίδας ] '

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

η Αρλέτα..τί σχεση έχει μέ ότι κυκλοφορει καί φορηέται;